เส้นเลือดในสมองตีบ (Ischemic Stroke) หมายถึง ภาวะที่สมองขาดเลือดและออกซิเจนไปเลี้ยง เกิดจากการที่ผนังหลอดเลือดสมองหนาตัวจากการสะสมของไขมัน ทำให้เลือดไหลผ่านได้น้อยลง ส่งผลต่อเซลล์สมองบริเวณนั้น ๆ ทำงานผิดปกติ หรือตาย ส่งผลต่อการควบคุมอวัยวะและระบบต่าง ๆ ของร่างกาย และอาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต

สาเหตุของเส้นเลือดในสมองตีบ

สาเหตุหลักของเส้นเลือดในสมองตีบ มาจากความผิดปกติของระบบไหลเวียนโลหิต เกิดการอุดตันของหลอดเลือดแดงที่มีหน้าที่ในการนำเลือดไปเลี้ยงสมอง จากไขมัน หรือคราบหินปูน สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท

• สมองขาดเลือดจากภาวะหลอดเลือดสมองตีบ (Thrombotic Strokes) เกิดขึ้นได้จากโรคประจำตัวต่างๆ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง ซึ่งทำให้หลอดเลือดแดงเกิดการแข็งตัว (Atherosclerosis) การไหลเวียนโลหิตไปยังสมองจึงผิดปกติ
• หลอดเลือดสมองอุดตันจากลิ่มเลือด (Embolic Strokes) เกิดจากลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงสมอง มักเกิดจากลิ่มเลือดที่หัวใจ หรือลิ้นหัวใจ หลุดลอยไปอุดตันในสมอง

อาการของ เส้นเลือดในสมองตีบ

อาการของเส้นเลือดในสมองตีบมักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน อาการจะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของหลอดเลือดที่ตีบ ตัวอย่างอาการที่พบได้ ดังนี้

• อ่อนแรงครึ่งซีก แขนขาข้างใดข้างหนึ่งอ่อนแรง ยกแขน ขา หรือ กำมือไม่ได้
• ชาครึ่งซีก รู้สึกชาตามแขนขา ข้างใดข้างหนึ่ง
• หน้าเบี้ยว ปากเบี้ยว ยิ้มไม่เท่ากัน มุมปากตก
• พูดไม่ชัด พูดอ้อแอ้ ลิ้นแข็ง
• สูญเสียการมองเห็น มองไม่เห็นครึ่งซีก ตาพร่ามัว
• เสียการทรงตัว เดินเซ ล้มง่าย
• ปวดศีรษะรุนแรง ปวดแบบไม่เคยเป็นมาก่อน
• เวียนศีรษะ บ้านหมุน

ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ของเส้นเลือดในสมองตีบ

• สูบบุหรี่
• ดื่มแอลกอฮอล์
• ไม่ออกกำลังกาย
• น้ำหนักตัวเกิน
• ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
• อายุที่มากขึ้น
• ความดันโลหิตสูง
• ไขมันในเลือดสูง
• เบาหวาน
• โรคหัวใจ
• พันธุกรรม

การวินิจฉัยเส้นเลือดในสมองตีบ

การซักประวัติ และตรวจร่างกาย

แพทย์จะซักประวัติเกี่ยวกับอาการ ระยะเวลาที่เกิดอาการ ประวัติการรักษา โรคประจำตัว ยาที่ทาน ยาสูบ สุรา การออกกำลังกาย ประวัติครอบครัว ฯลฯ แพทย์จะตรวจร่างกายทั่วไป ตรวจวัดความดันโลหิต ชีพจร ตรวจระบบประสาท ตรวจหาความอ่อนแรง ชา การทรงตัว การพูด การกลืน

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ

• ตรวจเลือด ตรวจระดับไขมัน คอเลสเตอรอล น้ำตาลในเลือด เกลือแร่ การแข็งตัวของเลือด
• การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) ของศีรษะ
• การตรวจเอ็มอาร์ไอสมอง (MRI)
• การตรวจหลอดเลือดสมองด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง

เส้นเลือดในสมองตีบ ภาวะแทรกซ้อน

ภาวะแทรกซ้อนของเส้นเลือดในสมองตีบอาจร้ายแรง และถึงขั้นเสียชีวิตได้ ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

• อัมพฤกษ์ อัมพาต
• สูญเสียการพูด
• สูญเสียการทรงตัว
• สูญเสียความทรงจำ
• การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์
• ภาวะสมองตาย เกิดขึ้นเมื่อเนื้อเยื่อสมองเสียหายหรือตาย เนื่องจากขาดเลือด อาจทำให้เสียชีวิตได้

การป้องกัน เส้นเลือดในสมองตีบ

• ควบคุมระดับความดันโลหิต ไขมัน คอเลสเตอรอล และน้ำตาลในเลือด
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• ทานอาหารที่มีประโยชน์
• เลิกสูบบุหรี่
• งดดื่มแอลกอฮอล์
• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ

เส้นเลือดในสมองตีบ ป้องกันได้อย่างไร?

การป้องกันเส้นเลือดในสมองตีบ สามารถทำได้หลายวิธี ดังนี้

ควบคุมปัจจัยเสี่ยง

• ควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในระดับปกติ (น้อยกว่า 140/90 mmHg)
• ควบคุมระดับไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ (LDL น้อยกว่า 130 mg/dL, HDL มากกว่า 40 mg/dL)
• ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ (HbA1c น้อยกว่า 7%)
• งดสูบบุหรี่
• งดดื่มแอลกอฮอล์
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาที 3-5 วันต่อสัปดาห์
• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ (BMI น้อยกว่า 25)

ทานอาหารที่มีประโยชน์

• ทานผัก และผลไม้ให้เพียงพอ
• ทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวต่ำ
• ทานอาหารที่มีใยอาหารสูง
• ทานปลาที่มีกรดไขมันโอเมก้า 3 สูง

ตรวจสุขภาพ

• ตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี
• ตรวจวัดความดันโลหิต
• ตรวจวัดระดับไขมันในเลือด
• ตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือด

ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม

• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• ลดความเครียด
• จัดการกับความเครียด
• ฝึกสมาธิ

การรักษา เส้นเลือดในสมองตีบ

วิธีการรักษาเส้นเลือดในสมองตีบ มีหลายวิธี ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ระยะเวลาที่เริ่มมีอาการ และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย โดยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาวิธีการรักษาที่เหมาะสมที่สุด

การรักษาด้วยยา

• ยาละลายลิ่มเลือด: ใช้สำหรับผู้ป่วยที่มารับการรักษาภายใน 4 – 5 ชั่วโมง หลังจากมีอาการ ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้ทัน
• ยาต้านเกล็ดเลือด: ช่วยป้องกันการก่อตัวของลิ่มเลือด ทำให้การอุดตันลดลง
• ยาต้านการแข็งตัวของเลือด: ใช้ในผู้ที่มีอัตราการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ เพื่อป้องกันการเกิดการกลับเป็นซ้ำ

การรักษาด้วยหัตถการ

• การใช้บอลลูนถ่างขยายหลอดเลือด: แพทย์จะใส่สายสวนผ่านเส้นเลือดขาหนีบ ไปยังบริเวณที่เส้นเลือดสมองตีบ จากนั้นใช้บอลลูนถ่างขยายหลอดเลือดให้กว้างขึ้น
• การใส่ขดลวดค้ำยันหลอดเลือด: แพทย์จะใส่ขดลวดขนาดเล็กไว้ที่บริเวณที่เส้นเลือดสมองตีบ เพื่อป้องกันการตีบซ้ำ
• การผ่าตัด: ใช้ในกรณีที่มีคราบไขมันสะสมในหลอดเลือดมาก แพทย์จะผ่าตัดเพื่อเอาคราบไขมันออก

การฟื้นฟูร่างกาย

• กายภาพบำบัด: ช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาเคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างปกติ
• กิจกรรมบำบัด: ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างอิสระ
• การพูดบำบัด: ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถพูดและสื่อสารได้อย่างปกติ

อ่านบทความอื่นๆเพิ่มเติม

• โรคไบโพลาร์ | Bipolar Disorder
• โรคภูมิแพ้ : สาเหตุ อาการ การรักษา

ช่องทางการติดต่อ

• ฮักษาคลินิก กลางเวียง เชียงใหม่ ตั้งอยู่ที่ 77/7 ถนน คชสาร ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่
• เปิดบริการทุกวัน
  • จันทร์ – ศุกร์ 10.00 – 20.00 น.
  • เสาร์ – อาทิตย์ 10.00 – 18.00 น.
• สอบถามผ่าน Line id. @hugsaclinic (มี @ ด้วยนะครับ)
• เบอร์โทรติดต่อ  093 309 9988
• แผนที่คลินิก  https://g.page/hugsa-medical?share
• จองคิวตรวจออนไลน์ https://hugsa.youcanbook.me

หากคุณสงสัยว่าตัวเอง หรือคนรอบข้าง เริ่มมีอาการของโรคเส้นเลือดในสมองตีบ ควรรีบไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อการรักษาที่ทันท่วงที และลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ซึ่งอาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้