โรคไวรัสตับอักเสบบี (HBV) ภัยเงียบที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพ : ฮักษา คลินิก [Hugsa Clinic]

โรคไวรัสตับอักเสบบี หรือ เฮพาไทตีส บี ไวรัส (Hepatitis B Virus หรือ HBV) เป็นโรคติดต่อร้ายแรงที่คุกคามสุขภาพของประชากรโลกมาอย่างยาวนาน ตามรายงานขององค์การอนามัยโลก มีผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีทั่วโลกประมาณ 257 ล้านคน และมีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ราวปีละ 887,000 คน ซึ่งนับเป็นตัวเลขที่สูงมาก แม้ในปัจจุบันมีความก้าวหน้าทางการแพทย์มากขึ้น แต่โรคนี้กลับยังคงแพร่ระบาดได้ง่าย และก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง จึงนับเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญระดับโลก

Table of Contents

โรคไวรัสตับอักเสบบี คืออะไร ?

ไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากการติดเชื้อ ไวรัสตับอักเสบชนิด บี (Hepatitis B Virus หรือ HBV) ซึ่งเป็นไวรัสที่สามารถทำลายตับได้ ไวรัสชนิดนี้สามารถแพร่กระจายได้หลายวิถีทาง เช่น การสัมผัสกับเลือด หรือสารคัดหลั่งของผู้ติดเชื้อ การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ การใช้ของมีคมหรือเข็มฉีดยาร่วมกัน และการติดต่อจากมารดาสู่ทารกในระยะแรกอาจไม่มีอาการ แต่หากมีอาการจะพบอาการคล้ายไข้หวัด ไข้ คลื่นไส้อาเจียน อ่อนเพลีย ผิวหนังและตาเหลือง ปวดบริเวณช่องท้อง ปัสสาวะสีเข้ม ถ่ายอุจจาระซีด เป็นต้น โรคไวรัสตับอักเสบบีจึงเป็นภัยเงียบที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพได้ หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสม

สาเหตุและการติดต่อ

โรคไวรัสตับอักเสบบีเกิดจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B Virus) ซึ่งเป็นไวรัสที่สามารถแพร่กระจายผ่านทางต่างๆ ได้หลายวิธี ได้แก่

ทางเพศสัมพันธ์ ไม่ว่าจะเป็นเพศสัมพันธ์ทางช่องคลอด หรือทวารหนัก
จากมารดาสู่ทารก ในระหว่างการคลอด หรือระยะตั้งครรภ์
การสัมผัสถูกเลือด หรือสารคัดหลั่งของผู้ติดเชื้อ เช่น การใช้เข็มฉีดยา อุปกรณ์การแพทย์
การใช้ของส่วนตัวที่ปนเปื้อนเลือด หรือสารคัดหลั่ง ร่วมกับผู้ติดเชื้อ อย่างเช่น มีดโกน แปรงสีฟัน กรรไกรตัดเล็บ

โรคไวรัสตับอักเสบบีอาการเป็นอย่างไร ?

โรคไวรัสตับอักเสบบี มีอาการแบ่งออกเป็น 2 ระยะหลัก คือ

ระยะติดเชื้อเฉียบพลัน ในช่วงแรกหลังติดเชื้อ บางรายอาจไม่แสดงอาการใดๆ แต่ถ้ามีอาการจะเริ่มปรากฏประมาณ 1 – 4 เดือนหลังติดเชื้อ ได้แก่

อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
คลื่นไส้ อาเจียน ไม่มีแรงอยากอาหาร
ปวดบริเวณกระบังลม
ผิวหนัง และตา เหลืองคล้ำ
ปัสสาวะสีเข้มคล้ำ
มีไข้เล็กน้อย

อาการเหล่านี้จะค่อยๆทุเลาลงหลังจากประมาณ 1 – 3 เดือน และหายสนิทภายใน 4 – 6 เดือน แต่ถ้าหากเชื้อไวรัสยังคงอยู่เกิน 6 เดือน จะถือว่าเป็นระยะติดเชื้อเรื้อรัง

ระยะติดเชื้อเรื้อรัง หลายรายไม่มีอาการชัดเจน ต้องพึ่งการตรวจเลือดเป็นหลัก แต่ถ้าเริ่มมีอาการแสดงว่าตับเสียหายมากแล้ว อาจพบอาการดังนี้

บวมน้ำ เช่น บวมขา บวมท้อง
คลื่นไส้อาเจียนเรื้อรัง ท้องอืด
ตัวเหลือง ริ้วรอยแตกลายบนผิวหนัง
เลือดออกง่าย จ้ำเลือดตามผิวหนัง
อาการของสมองพิการจากสารพิษ
ตับวายจากตับแข็ง

ผู้ป่วยที่พบอาการในระยะนี้ย่อมเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งตับ และตับวายในที่สุด การเฝ้าระวังและรักษาอย่างทันท่วงที จะช่วยลดความรุนแรงของโรคได้

สรุปคือ โรคไวรัสตับอักเสบบีอาจไม่มีอาการในระยะแรก แต่หากยังไม่สามารถกำจัดเชื้อไวรัสได้ จะกลายเป็นเรื้อรังและแสดงอาการตับทำงานผิดปกติ ซึ่งมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง

ภาวะแทรกซ้อนจากโรคไวรัสตับอักเสบบี

ผลกระทบและภาวะแทรกซ้อนจากโรคไวรัสตับอักเสบบี ผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง อาทิ เช่น

โรคตับแข็ง เกิดจากการสะสมของพังผืดไฟเบรสในตับ ทำให้ตับไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
มะเร็งตับ ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของการเสียชีวิตในผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง
ภาวะตับวาย เมื่อตับถูกทำลายจนไม่สามารถทำงานได้อีกต่อไป อาจต้องได้รับการผ่าตัดปลูกถ่ายตับใหม่

นอกจากนี้ ยังมีผลกระทบทางอ้อมต่ออื่นๆ เช่น การเจ็บป่วยทำให้ขาดรายได้ และค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาซึ่งมีราคาแพง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่ผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และต้องรักษาอย่างต่อเนื่อง

โรคไวรัสตับอักเสบบี รักษาได้อย่างไร ?

การรักษาโรคไวรัสตับอักเสบบี จะแตกต่างกันตามระยะของโรค ดังนี้

การรักษาในระยะติดเชื้อเฉียบพลัน สำหรับผู้ป่วยระยะติดเชื้อเฉียบพลัน ซึ่งร่างกายสามารถกำจัดเชื้อไวรัสได้เองภายใน 6 เดือน โดยทั่วไปจะให้การรักษาตามอาการ เช่น

พักผ่อนให้เพียงพอ
ดื่มน้ำและรับประทานอาหารอ่อนๆ
หลีกเลี่ยงสุราและสารที่เป็นพิษต่อตับ
รับประทานยาแก้ปวด ยาลดไข้ ตามคำแนะนำแพทย์

การรักษาในระยะติดเชื้อเรื้อรัง สำหรับผู้ป่วยติดเชื้อเรื้อรังที่ไม่สามารถกำจัดเชื้อไวรัสได้เองภายใน 6 เดือน อาจได้รับการรักษาด้วยวิธีต่างๆ ดังนี้

ยาต้านไวรัส เช่น เทนอฟาวิร์, เอนเทคาวิร์, ลามิวูดีน, อดีฟาวิร์ เป็นต้น เพื่อลดปริมาณไวรัสและชะลอความเสียหายของตับ ต้องทานยาต่อเนื่องไปตลอดชีวิต
ยากดภูมิคุ้มกัน เช่น พรีดนิโซน อาจใช้สำหรับผู้ป่วยที่รักษาด้วยยาต้านไวรัสไม่ได้ผล
ผ่าตัดปลูกถ่ายตับ สำหรับผู้ป่วยที่ตับเสียหายมากถึงขั้นล้มเหลว โดยจะต้องทานยากดภูมิคุ้มกันตลอดชีวิตหลังผ่าตัด

นอกจากนี้ ผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง ควรได้รับการติดตามอาการ และได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ เช่น การออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ งดสุรา และสารเสพติด เป็นต้น เนื่องจากยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้

การป้องกัน โรคไวรัสตับอักเสบบี

การป้องกันดีกว่ารักษา แม้การรักษาโรคไวรัสตับอักเสบบี จะก้าวหน้าไปมาก แต่ทางเลือกที่ดีที่สุดคือการป้องกันไม่ให้ติดเชื้อตั้งแต่เริ่มแรก ด้วยการฉีดวัคซีน โดยวัคซีนสามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีได้ถึง 97% นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง เช่น มีเพศสัมพันธ์ปลอดภัย ไม่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ป้องกันอุบัติเหตุจากของมีคม ในกลุ่มเสี่ยงเช่นเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ควรใช้อุปกรณ์ป้องกันขณะปฏิบัติงาน

ใครบ้างที่ควรฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี

ผู้ที่ควรเข้ารับการฉีดวัคซีน ป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี มีดังนี้

ทารกแรกเกิด องค์การอนามัยโลกแนะนำให้ทารกแรกเกิดได้รับวัคซีนตั้งแต่แรกคลอด เพื่อป้องกันการติดเชื้อจากมารดา
เด็กและวัยรุ่นที่ยังไม่ได้รับวัคซีน เด็กและวัยรุ่นที่ไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน ควรได้รับวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีด้วย
บุคลากรทางการแพทย์ แพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการ เนื่องจากมีโอกาสสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วย
ผู้ใช้ยาเสพติดชนิดฉีดเข้าเส้น เนื่องจากความเสี่ยงสูงจากการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน
ผู้มีคู่นอนหลายคน หรือมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ
ผู้ที่ต้องได้รับการฟอกเลือดเป็นประจำ
ผู้ป่วยโรคเรื้อนหรือโรคไตวายเรื้อรัง
ผู้ที่จะเดินทางไปพื้นที่ที่มีอุบัติการณ์ของโรคไวรัสตับอักเสบบีสูง

อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม

ช่องทางการติดต่อ

ฮักษาคลินิก กลางเวียง เชียงใหม่ ตั้งอยู่ที่ 77/7 ถนน คชสาร ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่
เปิดบริการทุกวัน
- จันทร์ – ศุกร์ 10.00 – 20.00 น.
- เสาร์ – อาทิตย์ 10.00 – 18.00 น.
สอบถามผ่าน Line id. @hugsaclinic (มี @ ด้วยนะครับ)
เบอร์โทรติดต่อ 093 309 9988
แผนที่คลินิก https://g.page/hugsa-medical?share
จองคิวตรวจออนไลน์ https://hugsa.youcanbook.me